Petri Andreae Matthioli Commentarii in libros sex Pedacii Dioscoridis de materia medica 1554


	75 - Mel

Si raccomanda l'opzione visualizza -> carattere -> medio del navigatore
The navigator's option display -> character -> medium is recommended

[Mellis consideratio.] MEL, quod apes colligunt, omnibusque vulgarissimum est (autore Galeno libro III. de alimentorum facultatibus) oritur in plantarum foliis: earumque neque succus, neque fructus, neque pars, ullo pacto dici potest, sed eiusdem cum rore generis est: non tamen assidue, nec copiose, ut ille, provenit: repertumque est aliquando aestate super arborum, ac fruticum, herbarumque folia mel quam plurimum, adeo ut agricolae velut ludentes canerent, Iupiter melle pluit. Cui subscribens Plinius libro XI. cap. XII. sic inquit. Mel ex aere venit, et maxime siderum exortu, sitque praecipue ipso sirio explendente, nec omnino prius vergiliarum exortu sublucanis temporibus. Itaque cum prima aurora arborum folia melle roscida inveniuntur. At si qui matutino sub dio fuere, unctas liquore vestes, capillumque concretum sentiunt. Sive ille est coeli sudor, sive quaedam siderum saliva, sive purgantis se aeris succus, utinam esset et purus, ac liquidus, et suae naturae, qualis defluit primo. Nunc vero e tanta cadens altitudine, multumque dum venit sordescens, et obvio terrae halitu infectus. Praeterea a fronde, ac pabulis potus, et in uterculos congestus apum: ore enim vomunt. Ad haec succo florum corruptus, et alveis maceratus, totiesque mutatus: magnam tamen caelestis naturae voluptatem affert. Ibi optimus semper, ubi optimorum doliolis florum conditur. Atticae regionis hic, et Siculae Hymetto, et Hybla ab locis, mox Calydna insula. Hactenus de melle Plinius citato loco. Verum enimvero (ut idem autor est libro XXI. cap. XIIII.) Mel, quod in Creta Carina monte colligitur, muscae non attingunt, nec eo in monte eaedem usquam reperiuntur. [Mel Heracleoticum.] Porro venenatum mel, quod in Heraclia Ponti provenit, cuius hic meminit Dioscorides, Plinius quoque recensuit libro ante citato, capite XIII. Subiunxitque et alterum eodem in Ponto gigni gente Sannorum, quod ab insania, quam gignit, Maenomenon vocant. Id existimatur contrahi flore rhododendri, quo scatent sylvae. [Mellis genera non roscida.] Habentur praeterea et alia mellis genera, quae roscida non sunt, sed ex plantis nascuntur, ut illud, quod ex anacardiis fluere Arabes scribunt, et inter Graecos Strabo Geographicorum decimoquinto ex arborum siliquis, quas arbores proferunt, denorum digitorum longitudine, mellis plenas, quod qui ederint, non facile evadant. Quinetiam refert Pomponius Mella tertio de situ orbis, tam pinguis alicubi, et tam feracis soli Indiam esse, ut in eo mella ex arborum frondibus defluant. Exprimitur etiamnum e vulgaribus siliquis, quae Graecis [GR] dicuntur, quo tam Indi, quam qui Trogloditicam Arabiam incolunt, gingiberis radices recentes viridesque asservant, ac etiamnum myrobalana omne genus. Quod facile coniicitur ex iis, quae in Alexandria Aegypti Venetias quotannis comportantur. [Sacchari consideratio.] Caeterum non desunt inter recentiores medicos, qui disputent, an Saccharum, quod sub mellis genere scripserunt veteres, praesertim Dioscorides, et Galenus in India, et felici Arabia nasci, idem cum nostrate Saccharo dici possit. Et quanvis plerique reperiantur, qui dubio procul existiment, ac pro certo affirment, communis usus saccharum, et quod ab antiquis describitur, unum et idem esse, quod ex eadem proveniat planta; tamen Manardus Ferrariensis, et Leonardus Fuchsius ipsum secutus, maximam inter ea ponunt differentiam, omnino opinantes in alio arundinum genere concrevisse antiquorum saccharum, de quo inter mellis genera scripsere Dioscorides, et Galenus: concrescereque ad hanc diem usque ex caelesti rore, quemadmodum et id, quod mannam vocamus: non autem in iis arundinibus, e quibus in aqua decoctis huiusce aetatis saccharum in Medera, Sicilia, Creta, Rhodo, et Cypro insulis, ac etiam in Aegypto exprimitur. [Manardi, et Fuch. opinio reprobata.] Qua in re eos viros alioqui doctissimos, plane hallucinatos crediderim, quod nullo, ut puto, autorum probatorum testimonio ducti sibi persuaserint, mannae in modum ex rore concrescere antiquorum saccharum solis ardore super arundinum folia tam in India, quam in felici Arabia. Quippe quod nusquam repererim scripsisse Dioscoridem, Galenum, nec veterum, vel recentiorum quenquam, concrescere saccharum in arundinum foliis ex rore solis fervore concreto, sive potius exiccato, quemadmodum in quibusdam arborum frondibus manna per se concrescit. Quo fit, ut mihi refellenda videatur eorum sententia. Nam si verum illud esset, ut ipsi imaginantur, non modo non est credendum; sed ne cogitandum quidem, Dioscoridem, qui diligentissime simpl. medicamentorum historias literis, memoriaeque mandavit, silentio praeteriisse tam pulchrum, et admirabile, scituque dignum naturae opus in saccharo conficiendo. Nec minus id reticuisset Galenus naturae opum maximus indagator, quemadmodum nec reticuit libro tertio de alimentorum facultatibus, aerei mellis historiam, quod nos mannam vocamus, quodque sua aetate in monte Libano, aliisque locis super arborum frondes repertum scribit. Quamobrem magis veritati consonum videtur, ut dicamus, nil aliud veteribus


	75 - Mel