Petri Andreae Matthioli Commentarii in libros sex Pedacii Dioscoridis de materia medica 1554


	128 - Myrtus

Si raccomanda l'opzione visualizza -> carattere -> medio del navigatore
The navigator's option display -> character -> medium is recommended

et partibus omnibus fluxione laborantibus, coeliacisque prosunt: et admisto omphacino oleo, aut exiguo rosaceo cum vino, ad ulcera serpentia, ignem sacrum, testium inflammationes, epinyctidas, et condylomata. Arentium foliorum farina utiliter inspargitur paronychiis, pterygiis, et contra alarum, seminumque perfusiones: cardiacorum sudores cohibet. Folia cruda, seu cremata cum cerato, ambustis, paronychiis, pterygiisque medentur. Exprimitur foliis succus, adfuso vetere vino, aut aqua caelesti, cuius recentis usus est: nam exiccatus plane cariem sentit, et vires amittit. Myrtidanum dicitur, adnatum inaequabile, verrucosum, intumescensque, et concolor: quod perinde quasi manus, myrti caudicem amplectitur, coactumque in pastillos siccatur in umbra: multo efficacius et folio, et semine, cerato, pessis, insessionibus, cataplasmatis admistum, ubi adstringendum aliquid est.

[Myrti consideratio.) MYRTUS arbos est frequens in Italia nascitur. Cuius duo produntur genera: sativum, quod in candidum, et nigrum dividitur: et sylvestre, quo universa fere Tyrrheni litora virescunt, ac redolent. Siquidem in agro nostro Senensi in maritimis, ac in universo Liguriae tractu, Romano, atque Neapolitano ubique Myrti sponte proveniunt. Sativae in arbores facile adolescunt, ramis flexibilibus, ac lentis: rubro cortice: foliis longiusculis, perpetuoque virentibus, punicae aemulis; quanquam in nigris nigriora, in candidis candidiora spectantur. Flores omnibus insident candidi, odorati: ideoque aqua ex iis confecta odoris suavitate unguentariis plurimum expetitur. At cum nostras aeque sit odorata, atque olfactu iucunda; eam tamen odoratissimam existimaverim, quae ex Aegyptia myrto elicitus: siquidem et odoratissimam, et iucundissimam in Aegypto nasci Myrtum memoriae prodidit Theophrastus. Sativarum utrunque genus baccas fert oblongas, agrestes oleas quadantenus referentes, multo sane sylvestribus maiores: etsi contrarium asseveret Marcellus. [Marcelli lapsus.] Quippe experientia compertum est, quod ubicunque sativa Myrtus colitur, grandiores, vegetioresque baccas edit, quam sylvestris: cultura enim Myrti mansuescunt, et longe magis humore replentur, utpote et aliae sativae stirpes omnes: quod quidem indomita tellus sylvestribus denegat. Caeterum, ne quis decipiatur, hic lectorem admonendum esse duxi, cum de sylvestri Myrto loquor, non me de rusco intelligere, qui et Dioscoridi, et Plinio sylvestris, et acuta myrtus appellatur; sed de veras sylvestri myrto, quae sua sponte in litoribus sine cultu oritur: quae item in mediterraneis in collibus, sylvis, ac campestribus provenit. Haec tametsi praeter ruscum a Dioscoride non fuerit expressa; cum tamen dicat initio capitis, Myrtus sativa, et reliq. his verbis et sylvestrem eiusdem generis myrtum tacite dari fatetur. Porro inter sylvestres alba quoque, et nigra reperitur, quemadmodum et inter urbanas: quandoquidem ipse quam plurimas sylvestres myrti plantas vidi in mille locis, quibus maturae inerant baccae, non sane nigrae, sed in purpuram albicantes. Myrti montes non amant, quin et frigidos odere tractus: tamen cum in mediterraneis, nempe in hortis, viridariis, vinetis, et campis maxime proveniunt, vitamque laetam agunt. Quod Dioscoridi Myrtidanum nominatur, vulgo notissimum est, ubi scilicet myrtus frequens nascitur. [Myrti alia genera.] Sunt et alia veteribus Myrti genera, nobis quoque non ignota, nempe Tarentinum, et exoticum: quorum Plinius meminit lib. XV. cap. XXXI. his verbis. Sativarum genera topiarii faciunt. Tarentinam folio minuto, nostratem patulo, exoticam densissimo, senis foliorum versibus. Haec non est in usu: ramosa utraque alia. [Myrti usus.] Myrti nostratis in Hetruria coria ubique perficiuntur: quippe quod ea pelles densentur, crispentur, atque crassescant. Myrti baccis ultimam maturitatem adeptis, nostrates mulieres utuntur ad ciborum intinctus, qui cum assatis carnibus esitati maximam cum palato ineunt gratiam. Ideoque Plin. loco supra citato ita scriptum reliquit. Succorum natura praecipuam admirationem in myrto habet, quando ex una omnium olei, vinique bina genera fiunt. Item myrtidanum, ut diximus. Et alius usus baccae fuit apud antiquos, anteaquam piper reperiretur, illius obtine4ns vicem. Quodam etiam generosi obsonii nomine inde tracto, quod etiamnum myrtatum vocatur. Eademque origine aprorum sapor commendatur, plerunque ad intinctus additis myrtis. Haec Plinius. Myrteum condimentum languidos ventriculos roborat: idcirco et coeliacis, et dysentericis utile: quin et foeminarum fluxiones, qualescunque sint, valenter inhibet. [Myrti vires ex Galeno.] Myrtus (ut memoriae prodidit Galenus libro septimo simplicium medicamentorum) ex contrariis substantiis planta constat: vincit tamen in ea frigidum terrenum. Habet vero etiam tenue quiddam calidum: under valenter desiccat. Porro tum folia, tum germina, tum fructus, tum succus, non parum inter se in adstrictione dissident. Caeterum quod ramis, et trunco adnascitur tuberosum, quam


	128 - Myrtus