Conrad Gessner
Historiae animalium liber III qui est de Avium natura - 1555
De Gallina
transcribed by Fernando Civardi - translated by Elio Corti
The navigator's option display -> character -> medium is recommended
Ova fricta Florentinorum more: In ferventem ex oleo patellam, ova recentia, ablatis putaminibus [440] singillatim indes, tudiculaque aut cochleari circunquaque restringes, in rotundum redigens. Coloratiora ubi esse coeperint, cocta scito. tenella intus sint necesse est. Coqui difficilius haec, quam quae supra, consueverunt. Aliter: Ova integra in carbones ardentes conijcito, ac calida donec frangantur, fuste percutito. Cocta et exempta, petroselino et aceto suffundito. Ova fricta: Caseum pinguem et tritum, parum menthae ac petroselini concisi, uvae passae minimum, modicum piperis tunsi, duo vitella ovorum cruda simul miscebis. mixta, in ova more Florentino fricta, ubi inde per tenue foramen vitellum exemeris, indito: ac iterum frigito, donec farcimen coquatur. Convolvenda saepius sunt, et cocta agresta aut succo malarancij cum gingiberi suffundenda sunt. |
Fried
eggs in Florentine style:
You will put fresh eggs one by one, deprived of shells, in a warm frying
pan with oil, and by an olive squeezer or a spoon pile them going round
in circles, giving them a round shape. When they begin to appear rather
colored, remember that they are cooked. They must be rather soft inside.
The cooks got accustomed with a certain difficulty to cook these eggs in
comparison with the previous ones – in spit. In
another manner: Put whole eggs on live charcoals and while they
are hot beat them with a stick until get broken. When cooked and after
the shell has been removed sprinkle them with parsley and vinegar. Fried eggs: You will mix together fat and minced cheese, a
little bit of chopped mint |
Ova in pastilli morem: Farinam subactam, tenuem admodum facies: extensae per tabulam, ova recentia distincta spatiis addes, inspergendo semper unicuique parum sacchari, aromatum, minimum salis. Involuta deinde, ut pastillos solemus, aut elixabis aut friges. fricta tamen laudabiliora sunt. Dura fiant caveto. Hucusque Platina. |
Eggs
as in folded-over pizza:
Prepare very thin kneaded flour: after you spread it on a table you will
add fresh eggs separated by spaces, always sprinkling on each a little
sugar, spices, very little salt. Then when you folded up them as we
usually do for roulades, you will cook or fry them. However, fried they
are more appreciated. Avert that they become hard. Thus far Platina |
Idem
cap. 29. septimi libri iusculum verzusum describit: quod recipit ovorum
vitella quatuor, sacchari unc. quatuor, succi mali {arancii}
<aurantii> tantundem,
semunciam cinnami, aquae rosaceae unc. duas. Iubet autem eo modo coqui,
quo iusculum croceum coquitur: et quo magis placeat, etiam crocum addere.
Hoc genus cibarii (inquit) aestate praecipue salubre habetur. multum
enim ac bene alit, parum refrigerat, et bilem reprimit. |
Still
Platina in chapter 29 of VII book describes
the verzusum little broth, which requires four egg yolks, four
ounces [around 100 g] of sugar, the same amount of orange juice, a
half-ounce [13,64 g] of cinnamon |
¶
Germani kroßeyer vocant ova cum putamine suo in cinere assa, vel in
butyro frixa, quibus in mucrone apertis aliquid salis et aromatum, ut
cinnamomi, macis, et nucis myristicae inijcitur, et omnibus intus
ligello[1]
inserto diligenter permixtis, foramen iterum clauditur crustula testae
cum albumine apposita, ut in Magirico quodam libro Germanice scripto
reperimus. Ex quo etiam sequentem apparatum transcribere volui.
Ova farcta: (author anonymus globosa vocat, kugelecht eyer:) Vitellos
ovorum agita et misce cum pane de simila friato, nuce moschata et sale.
hac impensa testas ovorum reple per foramen, quod crustula testae
albumine illita rursus claudes. et ova coques pro libito, elixabis,
assabis, aut friges in butyro. Placentam quae ex ovis fit nos frictatam vocamus, quae et tardi et
nidorosi nutrimenti causa est, Brasavolus. |
¶
Germans call kroßeyer the eggs roasted in ash along with their
shell, or fried in butter, inside which, opened at the level of the
acute pole, are put some salt and aromas as cinnamon, macis and nutmeg |
Mutagenat, id est cibus qui fit in aliquo vase cum lacte seminum communium et iure gallinae et vitellis ovorum cum saccharo et miscella aromatica e cin<n>amomo, spica, cubebis, calamo aromatico et cari semine. coquitur autem in igne et apposita super vas testa calida, Sylvaticus. Farinam quidam ex ovis aut lacte subigunt, Plinius[2]. Idem mulieres nostrae faciunt, et phyramata sic subacta cylindro extendunt in tabula, substrata inspersaque farina, in fascias oblongas, quas deinde per partes quadratas dividunt, quantas capere sartago potest, in qua oleo aut butyro frigi debent eyerözle/milchözle. Sed alia quoque innumera panum, placentarum, laganorum, eduliorumque diversorum genera ex ovis, aut eis admixtis, fiunt, vulgo cognita, (pfannenküchen / verbzüutne küchle / eyermüser / jüssel / eyerziger / gebzatne milch, etc) quae omnia persequi infinitum foret. Sat fuerit ea quae authores de his tradiderunt collegisse. |
Mutagenat,
that is, a food prepared in a terracotta vase with a lactescent juice of
common seeds, and with hen’s broth and egg yolks with sugar and an
aromatic mixture done with cinnamon, matgrass |
¶ Pars VII. Ordo ovorum in cibo. Ova bina mensae inferri secundae apud priores solita scribit Athenaeus[3], cum turdis, etc. Apud Romanos coenae initia habebant ova, attestante Porphyrio quoque. Unde Horatius[4], Ab ovo usque ad mala citaret <“io Bacche”>, Sermonum I. Integram famem ad ovum affero: itaque usque ad assum vitulinum (alias vitellinum) opera ista perducitur, Cicero in epist. ad Paetum. Ubi integram famem ad ovum afferre (inquit Caelius) non aliud esse videtur, quam ad secundam usque mensam cibi appetentiam producere. Quod si sanitatis rationem spectes, ova quoquo modo parata tum a sanis tum ab aegris priore loco sumenda videntur. a sanis, quoniam facilius, sorbilia praesertim et mollia, concoquuntur. liquidiora enim et faciliora concoctu, quaeque facile corrumpuntur, priore sumi loco debent. a duris quidem sanos pariter et aegros, et hos multo magis abstinere prorsus convenit, nisi cum alvus solutior est, quam si durius coctis ovis coercere libuerit, ea quoque ante alios cibos esitari convenit: ut contra etiam si mollire alvum sorbili<b>us exhauriendis statueris, id quoque initio mensae faciendum. |
Section
7 - Order of apparition of the eggs in table. Athenaeus |
G. |
G |
DE REMEDIIS EX OVIS, PARTES. |
The
remedies gotten from eggs Sections |
Pars
I. De remediis ex ovis integris in genere primum, deinde particulatim. II.
De oleo ovorum. Et remedium ex putidis. III. Remedia
ex sorbilibus. IIII. E
crudis. V.
E duris, et ustis. VI. Cum
aceto. VII.
Cum aliis diversis admixtis. VIII.
De remediis albuminis. IX.
De remediis vitelli. X.
De pellicula interiore, et pullis ovorum, id est, nondum exclusis. XI.
De testis ovorum |
Section
1 - At first general information on the remedies gotten from whole eggs,
then in detail. 2
- The oil gotten from eggs. Remedy from rotten ones. 3
- Remedies from those à la coque. 4
- Remedies from those uncooked. 5
- Remedies from those hard-boiled and toasted. 6
- Remedies from those with vinegar. 7
- From eggs mixed with other components. 8
- The obtainable remedies from albumen. 9
- The obtainable remedies from yolk. 10
– The inner membrane and the chicks into the egg, that is, not yet
born. 11
- The eggshells. |
¶
Pars I. De remediis ex ovis totis, in genere. Anserina et pavonina ova
idem quod gallinacea praestant, Kiranides. Ovum gallinaceum maxime nobis
in usu est, utpote facillimum paratu. quare non indigemus aliis, licet
eadem facultate praeditis. est autem temperamento frigidius symmetris,
Galenus de simplic. 11. Posset tamen aliquis haec omnia ad album
duntaxat ovi liquorem referre, cum et ante et post haec verba de eo ipso
Galenus agat. sed ipsum quoque integrum ovum aliqui ad frigiditatem
vergere sentiunt, eo quod albuminis in eo quam vitelli copia maior sit.
Et ipse Galenus mox in eodem capite, ovi (inquit) vel albumen, vel id
una cum vitello impositum ambustis, [441] mediocriter refrigerat[5]. |
¶
Section 1 - General information on
the remedies gotten from whole eggs. The eggs of goose and
peacock are equivalent to those of hen, Kiranides |
[1]
Ligellum, Ein kleyns hütlen / heüßlin. Est
diminutivum à ligno. (www.staff.ncl.ac.uk/jon.west/. © 2001 Jonathan West)
[2]
Naturalis historia XVIII,105:
Quidam ex ovis aut lacte subigunt, butyro vero gentes etiam pacatae, ad
operis pistorii genera transeunte cura.
[3] Deipnosophistaí
XIV,49,641f. § Se fossero due uova ciascuno, oppure alcune uova, oppure un
solo uovo, tutto dipende dai testi a disposizione. Georg Kaibel (Dipnosophistarum
libri XV vol III,
Teubner, Stuttgard,1985) riporta in prima istanza ᾠὸν,
mentre dà ᾠὰ come
alternativa. La
traduzione di C.D.Yonge, (1854) che adotta ᾠὰ
recita: Eggs too often formed a part of the second course, as did hares and
thrushes, which were served up with the honey-cakes [...].
[4] Satirae I,3,6-8: [...] si conlibuisset, ab ovo | usque ad mala citaret ‘io Bacche’ modo summa | voce, modo hac, resonat quae chordis quattuor ima.
[5] A pagina 438 viene riportato moderate. Per non entrare in contraddizioni – anche se si tratta di sottigliezze linguistiche - attribuiamo a mediocriter e a moderate lo stesso significato: abbastanza.